วันนี้ทุกภาคส่วนในเมืองขอนแก่นกำลังพูดกันถึงโครงการพัฒนาเมืองขอนแก่นอย่างชาญฉลาด (Smart City Model) ที่ประกอบด้วย ท้องถิ่น(เทศบาลเมืองขอนแก่นและเทศบาลข้างเคียง) กลุ่มธุรกิจเอกชน มหาวิทยาลัยขอนแก่น 3 แกนหลักที่ร่วมกันขับเคลื่อนการพัฒนาเมืองขอนแก่นให้เป็นไปตามความต้องการของคนในเมืองขอนแก่นเอง โดยผ่านกระบวนการการมีส่วนร่วมของประชาชนในเมืองขอนแก่นตามลำดับ

การเสวนาวิชาการ หัวข้อ partnership for new urbanization ในการประชุมวิชาการระดับชาติด้านสถาปัตยกรรมและการวางแผน ณ โรงแรมเซนทาราคอนเวนชันเซ็นเตอร์ จังหวัดขอนแก่น วันที่ 24 มิถุนายน 2559 เวทีเสวนาได้นำเสนอประเด็น การสร้างเมืองขอนแก่นให้เป็นเมืองที่มีการพัฒนาอย่างชาญฉลาด ที่น่าสนใจคือไม่ใช่มีเพียงการเสนอแนวคิดทางวิชาการ แต่ยังมีการนำเสนอข้อมูลการดำเนินงานการพัฒนาเมืองขอนแก่นอย่างชาญฉลาดที่ผ่านมาซึ่งเป็นสิ่งที่น่าทึ่งกับการประยุกต์ใช้แนวความคิดที่ก้าวหน้าไปสู่การปฏิบัติและกระบวนการสร้างความร่วมมือจากภาคส่วนต่างๆ อย่างเป็นระบบ

เป้าหมายระยะแรกของโครงการ คือ การเป็นเมืองที่มีการเดินทางที่สะดวก เนื่องจากปัจจุบันมีปัญหาเรื่องจราจร เพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว เทศบาลร่วมกับภาคเอกชน ได้ศึกษาระบบการขนส่งที่เหมาะสมกับเมืองซึ่งสรุปได้ว่าควรใช้ระะบบ BRT (Bus Rapid Transit)  แต่ปัญหา คือ หาผู้ดำเนินการไม่ได้เพราะมีค่าลงทุนสูงและไม่คุ้มทุน แต่เทศบาลและเอกชนในพื้นที่เห็นว่าเป็นความจำเป็นของพื้นที่ จึงมีแนวคิดที่จะดำเนินการโดยท้องถิ่นเองแต่ไม่มีอำนาจในการดำเนินการ ดังนั้น เทศบาลเมืองขอนแก่นจึงได้ทำหนังสือถึงกระทรวงมหาดไทยเพื่อขออนุญาตดำเนินการ และได้รับหนังสืออนุมัติจากรัฐบาล(คสช)แล้ว ปัจจุบันอยู่ระหว่างการศึกษาออกแบบระบบขนส่งแบบรางเบา ซึ่งกระบวนการดำเนินงานเป็นการแบ่งงานกันทำ โดยเทศบาลดำเนินการด้านการให้ได้มาซึ่งอำนาจดำเนินการตามกฎหมาย มหาวิทยาลัยขอนแก่นดำเนินการด้านวิชาการ และภาคเอกชนเตรียมความพร้อมด้านทุน โดยรูปแบบการบริหารจัดการเป็นการจัดตั้งบริษัทพัฒนาเมืองขึ้นเพื่อระดมทุนจากประชนชนในเมืองขอนแก่น

ประเด็นที่น่าสนใจ คือ โครงการพัฒนาขนาดใหญ่ที่เกิดขึ้นโดยทั่วไปเกิดจากนโยบายของรัฐ ยังไม่มีโครงการขนาดใหญ่ใดที่เกิดจากกระบวนการพัฒนาเมืองที่เสนอโดยท้องถิ่น ในขณะที่โครงการขนส่งระบบรางของเมืองขอนแก่นหากเกิดขึ้นได้จริง จะเป็นการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการพัฒนาเมืองรูปแบบใหม่ของประเทศไทยที่เป็นการดำเนินโครงการพัฒนาขนาดใหญ่โดยท้องถิ่นร่วมกับภาคเอกชนในพื้นที่ โดยไม่พึ่งพางบประมาณจากส่วนกลาง แม้ว่ายังเป็นโครงการที่อยู่ระหว่างการดำเนินการ แต่เป็นโจทย์ที่เมืองขอนแก่นได้ตั้งขึ้นให้กับเมืองอื่นๆ รวมถึงนักวางแผนเมืองทั้งที่อยู่ในภาคราชการและการศึกษาต้องทบทวนแนวทางและบทบาทของตนในการดำเนินงานในระยะต่อไปภายหน้าหากต้องการพัฒนาเมืองของตนให้ความยั่งยืน ส่งเสริมคุณภาพชีวิตของประชาชนอย่างแท้จริง